Πάντοτε τους ανθρώπους απασχολούσε το τι θα συμβεί στο μέλλον.Άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο αναρωτιούνται για το τι θα προκύψει στο μέλλον και αναζητούν τρόπους για να το μάθουν,με αποτέλεσμα να στρέφονται πολύ συχνά σε ψευδοεπιστήμες.Μέσω ερευνών προέκυψε το φαινόμενο Barnum ή αλλιώς Forer που εξηγεί γιατί οι άνθρωποι οδηγούνται σε τέτοιου είδους αναζητήσεις.
Το φαινόμενο Barnum ή αλλιώς Forer,αποτελεί ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο οι άνθρωποι πιστεύουν πως ορισμένα χαρακτηριστικά αφορούν τους ίδιους,ενώ στην πραγματικότητα είναι κατασκευασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτουν πληροφορίες για ένα ευρύ φάσμα ατόμων.Η αστρολογία,οι μελλοντικές προβλέψεις και μερικά τεστ προσωπικότητας αποτελούν ορισμένα παραδείγματα.Το όνομα του φαινομένου επινοήθηκε από τον ψυχολόγο Paul Meehl το 1956.
Πολλά πειράματα πραγματοποιήθηκαν προκειμένου να ερευνηθεί το φαινόμενο,μερικά από τα οποία είναι το πείραμα του ψυχολόγου Ross Stagner,ο οποίος πραγματοποίησε ένα πείραμα βασισμένο σε τεστ προσωπικότητας και το κλασσικό πείραμα του ψυχολόγου Bertram R.Forer,από τον οποίο τελικά προέκυψε και το φαινόμενο.Ο Forer έδωσε ένα τεστ προσωπικότητας σε 39 φοιτητές του,το οποίο ονόμασε “Diagnostic Interest Blank” και τους πληροφόρησε οτι στο τέλος θα έκανε ξεχωριστή αποτίμηση προσωπικότητας για τον καθένα.Στη συνέχεια,χωρίς να ελέγξει τις απαντήσεις τους,έδωσε σε όλους τους φοιτητές την ίδια αποτίμηση και τους ζήτησε να βαθμολογήσουν σε μία κλίμακα από το 0(ανακριβής) μέχρι το 5(εξαιρετική) κατά πόσο τα αποτελέσματα ταίριαζαν με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους.Όλοι οι φοιτητές έλαβαν την εξής αποτίμηση:
Έχεις ανάγκη οι άλλοι να σε συμπαθούν και να σε θαυμάζουν. Έχεις την τάση να είσαι επικριτικός με τον εαυτό σου. Έχεις σημαντικές ικανότητες τις οποίες δεν έχεις ακόμα χρησιμοποιήσει προς όφελος σου. Αν και πειθαρχημένος και με αυτοέλεγχο εξωτερικά, είσαι ανήσυχος και ανασφαλής εσωτερικά. Κατά καιρούς έχεις σοβαρές αμφιβολίες για το αν έχεις πάρει τη σωστή απόφαση ή έχεις κάνει τη σωστή επιλογή. Προτιμάς να βλέπεις κάποιες αλλαγές και δυσανασχετείς όταν περιορίζεσαι από φραγμούς και περιορισμούς. Περηφανεύεσαι για τον εαυτό σου ως ένα ανεξάρτητα σκεπτόμενο άτομο και δεν αποδέχεσαι τις απόψεις των άλλων αν δεν υπάρχουν αρκετές αποδείξεις. Θεωρείς πως δεν είναι συνετό να είσαι απόλυτα ειλικρινής όταν αποκαλύπτεις τον εαυτό σου στους άλλους. Κατά καιρούς είσαι εξωστρεφής, καταδεκτικός, κοινωνικός, ενώ άλλες φορές είσαι εσωστρεφής, επιφυλακτικός και μαζεμένος. Μερικές από τις φιλοδοξίες σου δεν είναι ρεαλιστικές. Μία από τις βασικότερες επιδιώξεις σου στη ζωή είναι η ασφάλεια.
Οι φοιτητές αφού αξιολόγησαν τα στοιχεία κατά μέσο όρο 4,26(84% επιτυχία),ενημερώθηκαν για το πείραμα.
Το αποτέλεσμα φανέρωσε οτι ισχύει η αρχή της Πολυάννας,μία αρχή που δείχνει οτι τα άτομα έχουν την τάση να εστιάζουν την προσοχή τους στην αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων και είναι πιο δεκτικοί στις θετικές αξιολογήσεις για τον εαυτό τους.
Γίνεται επομένως αντιληπτό μέσω του φαινομένου Barnum οτι οι άνθρωποι στρέφονται σε ψευδοεπιστήμες όπως χαρτομαντεία, αστρολογία κλπ γιατί καταφέρνουν, παρόλο που δεν αποτελούν έγκυρα εργαλεία αξιολόγησης, να πείσουν τους ανθρώπους οτι υπάρχει ελπίδα για ικανοποίηση των μελλοντικών τους στόχων.
Πηγή:maxmag.gr
