Πόσο καλά πιστεύεις ότι γνωρίζεις τον εαυτό σου; Παράξενο μεν, διόλου όμως απίθανο, οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να αντιληφθούν το πώς βλέπουν τον εαυτό τους, τι γνωρίζουν για αυτόν, ποία είναι τα θετικά και αρνητικά στοιχεία του χαρακτήρα τους, τι στόχους έχουν και γιατί ή ακόμη και το πώς πρεσβεύουν έμπρακτα τις εσωτερικές τους αξίες. Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής φαίνεται πως δεν μας αφήνουν ελεύθερο χρόνο για ενδοσκόπηση και εσωτερική αναζήτηση και έτσι εύκολα απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από το να ανακαλύψουμε ποιοί πραγματικά είμαστε. Εάν βρέθηκες ποτέ σε θέση να μην μπορείς να ερμηνεύσεις τη συμπεριφορά σου, να δυσκολεύεσαι να συνάψεις καινούριες σχέσεις, να μην βρίσκεις νόημα στον καθημερινό αγώνα που δίνεις, σου έχω 5+1 τρόπους για να βελτιώσεις την αυτογνωσία σου και να ενισχύσεις την αυτοπεποίθηση σου.
Αρχικά, μάθε να αναγνωρίζεις τα συναισθήματά σου. Αυτό είναι και το βασικότερο βήμα για να μπορέσεις αποτελεσματικά να τα ρυθμίσεις. Όταν νιώθεις θυμωμένος, απογοητευμένος ή αγχωμένος, και καταφέρεις να παραδεχθείς το αρνητικό συναίσθημα που βιώνεις, τότε αναρωτήσου ΄΄τί είναι αυτό που μου προκάλεσε το συγκεκριμένο συναίσθημα;΄΄, ΄΄γιατί νιώθω έτσι;΄΄, πώς θα μπορέσω να αντιμετωπίσω αποτελεσματικά όσα νιώθω;΄΄. Εάν πραγματοποιήσεις την παραπάνω αλληλουχία ερωτήσεων, θα καταφέρεις να ανακουφιστείς από το αρνητικό συναίσθημα και να ανακαλύψεις πώς λειτουργεί ο εαυτός σου. Η μοναδικότητα και η δυσκολία, εαν θέλεις, της παραπάνω άσκησης έγκειται στο ότι δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να καταλάβουν τί αισθάνονται.
Έπειτα, σου προτείνω ανεπιφύλακτα να μάθεις να παίρνεις όσο περισσότερη ανατροφοδότηση γίνεται, είτε θετική είτε αρνητική. Για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας είναι σημαντικό όχι μόνο να ασκούμε εμείς οι ίδιοι κριτική σε μια επίδοση ή συμπεριφορά μας, αλλά και να ζητάμε από το περιβάλλον μας σχετικό feedback. Θα συνειδητοποιήσεις σύντομα ότι πολλές φορές (όχι όμως πάντα) η άποψη ενός άλλου αντικατοπτρίζει μια πλευρά του εαυτού μας που πιθανότατα δεν είχαμε ανακαλύψει. Ένας εξωτερικός παρατηρητής θα μας κρίνει αντικειμενικά, και η κρίση του αυτή είναι μία αξιόλογη ανατροφοδότηση για να μας βελτιώσουμε. Όχι όμως σημαντικότερη από την κρίση του εσωτερικού παρατηρητή που κρύβουμε μέσα μας: τον εαυτό μας.
Τρίτον, κατέγραψε τις πρωινές σου σκέψεις σε ένα ημερολόγιο ή ένα φύλλο χαρτί. Ήξερες ότι όσα σκέφτεσαι τις πρώτες ώρες της ημέρας μετά από τον βραδινό ύπνο είναι και όσα σε απασχολούν περισσότερο; Κι όμως! Οι σκέψεις που έρχονται σαν βροχή τα πρωινά είναι συνήθως και αυτές που τριβελίζουν το μυαλό μας και αυτές που παραπέμπουν στα σημαντικότερα στοιχεία του χαρακτήρα μας. ΄΄Γιατί με απασχολεί το συγκεκριμένο θέμα;΄΄, ΄΄Γιατί με επηρέασε τόσο πολύ;΄΄, ΄΄Τί μπορώ να κάνω για να ανακουφισθώ από αυτή τη σκέψη;΄΄ είναι κάποιες από τις βασικότερες ερωτήσεις που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου για να μάθεις πώς λειτουργεί και σε τί ερεθίσματα αντιδρά περισσότερο. Μην ξεχνάς, όμως, ότι γενικότερα η καταγραφή των σκέψεών μας (όχι, δεν χρειάζεται να είναι πάντα πρωί) μας βοηθά να οργανώσουμε τον συλλογισμό μας και να φτάσουμε ευκολότερα στη λύση ενός προβλήματος.
Ακόμα, ένας πολύ δημιουργικός τρόπος για να βελτιώσεις την αυτογνωσία σου είναι να φτιάξεις το δικό σου ΄΄Bucket List΄΄. Πρόκειται για μια λίστα με όλα όσα θα ήθελες κάποια στιγμή να κάνεις στο κοντινό ή έμμεσο μέλλον. ΄΄Το Bucket List΄΄ αποτελεί έναν όμορφο μέσο για να αναρωτηθείς γιατί θέλεις να κάνεις όσα κατέγραψες, σε τί θα σε οφελήσουν, πώς μπορείς να τα επιτύχεις κλπ. Όταν ξέρω όχι μόνο τί ζητάω αλλά και πώς θα τα καταφέρω, φτάνω ένα βήμα πιό κοντά στο να γνωρίσω μια νέα πτυχή του εαυτού μου και να καθορίσω τις δυνάμεις μου.
Επιπρόσθετα, προσπάθησε να αμφισβητείς τις αυτόματες σκέψεις σου. Είναι γνωστό ότι οι σκέψεις που έρχονται αβίαστα στο μυαλό μας είναι συνήθως αρνητικές ή ακόμη και εκτός πραγματικότητας. Οι άνθρωποι με έλλειψη αυτογνωσίας τείνουν να τις ενστερνίζονται και να τις υιοθετούν. Όσοι όμως επιδιώκουν να ερευνήσουν το ποιοί είναι, μαθαίνουν και τις αμφισβητούν. Κάθε φορά που σκέφτεσαι αβίαστα αρνητικά (΄΄είμαι άχρηστος΄΄, ΄΄δεν θα τα καταφέρω΄΄), κοίταξε τη σκέψη σου ”κατάματα” και αναρωτήσου: ΄΄Γιατί σκέφτομαι έτσι;΄΄, ΄΄Πότε τείνουν οι σκέψεις αυτές να με απασχολούν΄΄ ή ΄΄Σε τί θα με οφελήσει να σκέφτομαι έτσι΄΄. Το να ”επικοινωνώ” με τον εαυτό μου αποτελεί το κυριότερο μέσο για να τον γνωρίσω και να τον φροντίσω.
Τέλος, εκπαίδευσε τον εαυτό σου στο να βάζει σε προτεραιότητα ότι του δίνει χαρά και ευχαρίστηση. Κατέγραψε όσα σου προσφέρουν ευφορία μέσα στη μέρα σου, όσες δραστηριότητες θα ήθελες να κάνεις το σαββατοκύριακο, τα άτομα με τα οποία θα ήθελες να μοιραστείς όμορφες στιγμές καθώς και τους λόγους για όλα τα παραπάνω. Η αυτογνωσία έρχεται όταν μάθουμε να εκτιμούμε τον εαυτό μας και να του προσφέρουμε μικρές απολαύσεις για να συνεχίσει τον καθημερινό του αγώνα.
Έχει αποδειχθεί ότι οι άνθρωποι που διαθέτουν αυτογνωσία είναι εκείνοι που ξέρουν τί ζητούν, πώς θα το πάρουν ή γιατί συμπεριφέρονται με τον τρόπο που συμπεριφέρονται. Όλα αυτά τους επιτρέπουν να φτιάξουν μια ζωή που θα είναι προσαρμοσμένη στα δικά τους θέλω και στη δική τους ευτυχία. Εάν, λοιπόν, έχεις την ανάγκη να ανακαλύψεις τον εαυτό σου, με τις παραπάνω ασκήσεις θα βγεις ο απόλυτος νικητής.