Η 25η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Θυρεοειδούς σε μια προσπάθεια αύξησης της ενημέρωσης και ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης του κοινού για τις παθήσεις του θυρεοειδούς, αλλά και για τη σημασία της σωστής λειτουργίας του για την υγεία μας.
Ο θυρεοειδής παράγει, αποθηκεύει και διοχετεύει στην κυκλοφορία του αίματος ορμόνες, οι οποίες ρυθμίζουν το μεταβολισμό του οργανισμού (παραγωγή, χρήση και αποθήκευση ενέργειας) ανάλογα με τις ανάγκες του. Γι’ αυτόν το λόγο προβλήματα στο θυρεοειδή αδένα επηρεάζουν τις περισσότερες λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα και συχνά συγχέονται με άλλες παθήσεις και καταστάσεις υγείας. Οι δύο βασικές θυρεοειδικές ορμόνες είναι: η θυροξίνη – Τ4 και η Τριιωδοθυρονίνη – Τ3.
Ένα σημαντικό δομικό συστατικό και των δύο αυτών ορμονών είναι το ιώδιο (Τ3 – τρία άτομα ιωδίου & Τ4 – τέσσερα άτομα ιωδίου). Ένας υγιής θυρεοειδής αδένας παράγει και απελευθερώνει περίπου 100μg T4 και 10μg Τ3 προς όλα τα κύτταρα του σώματός μας. Ο θυρεοειδής εκκρίνει μεγαλύτερη ποσότητα Τ4, η οποία όμως στη συνέχεια και ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού μετατρέπεται σε Τ3, καθώς η τελευταία είναι η δραστική ορμόνη, που επηρεάζει σχεδόν όλες τις λειτουργίες του οργανισμού.
Η ποσότητα των θυρεοειδικών ορμονών που θα παραχθεί από το θυρεοειδή ελέγχεται από την υπόφυση, ένα μικρό ενδοκρινή αδένα στη βάση του εγκεφάλου. Στην υπόφυση παράγεται η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη TSH, η οποία μεταφέρεται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στον θυρεοειδή για να ρυθμίσει την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Σε περιπτώσεις που ο θυρεοειδής παράγει μικρότερη ποσότητα ορμονών από αυτή που είναι απαραίτητη, τα επίπεδα της TSH στο αίμα αυξάνονται, ενώ σε αντίθετη περίπτωση ελαττώνονται.
Τα προβλήματα του θυροειδούς διακρίνονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες: τα λειτουργικά, τα οποία βασίζονται με τον ρυθμό παραγωγής των ορμονών κι έτσι ο αδένας υπολειτουργεί ή υπερλειτουργεί και τα μορφολογικά, που έχουν να κάνουν με ανατομικές ιδιαιτερότητες του αδένα.
Ποιες είναι οι συχνότερες λειτουργικές παθήσεις;
Υποθυρεοειδισμός
Πρόκειται για την κατάσταση, κατά την οποία ο θυρεοειδής υπολειτουργεί και δεν παράγει επαρκή ποσότητα ορμονών. Συνέπεια αυτού είναι η επιβράδυνση του μεταβολισμού, άρα ο οργανισμός και το σώμα αναγκάζονται να λειτουργούν με λιγότερη ενέργεια.
Υπερθυρεοειδισμός
Ο θυρεοειδής λειτουργεί υπερβολικά, παράγοντας περίσσεια ορμονών. Σε αυτήν την κατάσταση παράγεται πολύ περισσότερη ενέργεια, με αποτέλεσμα το σώμα και ο οργανισμός να υπερλειτουργούν.
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Πρόκειται για μία αυτοάνοση νόσο, κατά την οποία ο οργανισμός παράγει αντισώματα έναντι του θυρεοειδή αδένα. Με αυτόν τον τρόπο ο αδένας δυσκολεύεται στην παραγωγή επαρκούς ποσότητας μεταβολικών ορμονών και κατά συνέπεια εμφανίζεται υποθυρεοειδισμός. Η διάγνωση της νόσου γίνεται με εξετάσεις αίματος για μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών και αντισωμάτων, ενώ συχνά διενεργείται και υπερηχογράφημα θυρεοειδούς αδένα.
Ποιες είναι οι συχνότερες μορφολογικές παθήσεις;
Βρογχοκήλη
Βρογχοκήλη ονομάζεται η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, η οποία συχνά είναι ορατή με γυμνό μάτι, καθώς προβάλλει ως διόγκωση στον λαιμό. Μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη ιωδίου, διατροφικούς παράγοντες, λήψη ορισμένων φαρμάκων, θυρεοειδίτιδα, νεόπλασμα του θυρεοειδούς ή ακόμη στην αντίσταση των κυττάρων του οργανισμού στις θυρεοειδικές ορμόνες.
Όζοι θυρεοειδούς
Είναι μικρά ογκίδια, συνήθως καλοήθη, τα οποία αναπτύσσονται μέσα στο θυρεοειδή αδένα. Δεν εμποδίζουν συνήθως τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς, γι΄ αυτόν το λόγο συνήθως διαγιγνώσκονται με τυχαία ψηλάφηση του τραχήλου.
Καρκίνος του θυρεοειδούς
Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι διαγνώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα. Αυτού του τύπου ο καρκίνος μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματικός για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όσο μεγαλώνει μπορεί να προκαλέσει τοπική διόγκωση στο λαιμό ή ακόμη και βράγχος φωνής ή πόνο.
Οι άνθρωποι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν συχνότερα παθήσεις του θυροειδούς αδένα; Γιατί συμβαίνει;
Η απάντηση σε αυτό είναι δύσκολη, καθώς επιστημονικά δεν έχει εντοπιστεί ποιοι παράγοντες ευθύνονται για την ραγδαία αύξηση των περιστατικών. Το μόνο που μπορεί να τονιστεί είναι η αύξηση των ελέγχων, το οποίο συνεπάγεται με την μεγαλύτερη ακρίβεια μιας διάγνωσης.