Υπάρχει ένα «Μουσείο Διαλυμένων Σχέσεων» που μας θυμίζει ότι ένας χωρισμός είναι ισχυρός.
Το μουσείο χωρισμών ξεκίνησε με μια διάλυση. Το 2003, αφού η Olinka Vištica και ο Dražen Grubišić έληξαν τη σχέση τους, βρέθηκαν στη μέση μιας σειράς δύσκολων συζητήσεων σχετικά με το πώς να μοιράσουν τα υπάρχοντά τους. Όπως το έθεσε η Olinka: «Το αίσθημα της απώλειας… αντιπροσώπευε το μόνο πράγμα που μας έμεινε να μοιραστούμε». Πάνω από το τραπέζι της κουζίνας ένα βράδυ, φαντάστηκαν μια έκθεση με υπολείμματα από χωρισμούς σαν τα δικά τους. Όταν τελικά δημιούργησαν αυτή την έκθεση, τρία χρόνια αργότερα, το πρώτο της αντικείμενο ήταν ένα που σώθηκε από το σπίτι τους. Από έναν χωρισμό, δημιουργήθηκε ένας χώρος που, αντίθετα με το όνομα του, δεν χωρίζει, μα ενώνει.
Το Museum of Broken Relationships (Μουσείο Διαλυμένων Σχέσεων, σαν να λέμε) έχει μια συλλογή από συνηθισμένα αντικείμενα κρεμασμένα σε τοίχους ή μέσα σε γυάλινες βιτρίνες με εσωτερικό φωτισμό (όπως κάθε μουσείο άλλωστε): μια τοστιέρα, ένα παιδικό αυτοκίνητο με πεντάλ, ένα απαρχαιωμένο μόντεμ από το 1988, ένα θετικό τεστ εγκυμοσύνης, ένα τσεκούρι. Προέρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου, από την Ταϊπέι, τη Σλοβενία, το Κολοράντο, τη Μανίλα, όλα δωρεές αγνώστων, συνοδευόμενα από μια ιστορία.
Ένα από τα πιο δημοφιλή αντικείμενα στο κατάστημα δώρων του μουσείου είναι το «Bad Memories Eraser» – μια χειροπιαστή γόμα. Στην πραγματικότητα, το μουσείο εξασφαλίζει το ακριβώς αντίθετο της γόμας. Πρέπει να αποδεχτεί κανείς ότι τα εκθέματα της συλλογής είναι σημαντικά και μεγάλης αξίας και όχι να προσπαθεί να τα διαγράψει εντελώς από την μνήμη του.
Η παράδοση αντικειμένων είναι μια συνειδητή πράξη, παραδίδοντας κάτι δικό σου και προσδίδοντας στο αντικείμενο διαφορετική αξία από εκείνη που θα είχε πριν. Δεν είναι πλέον ανάγκη να το βλέπεις καθημερινά, να το έχεις πάνω σου. Το έχεις μέσα σου πια και είναι η στιγμή όπου γίνεται αθάνατο.
Όταν πρόκειται για χωρισμούς –οποιουδήποτε είδους– είμαστε προσκολλημένοι σε ορισμένες κυρίαρχες σκέψεις: κάθαρση, απελευθέρωση, εξορκισμός, η ιδέα ότι πρέπει υποτίθεται να βγάλουμε τις αναμνήσεις από μέσα μας, να ελευθερωθούμε από τη λαβή τους. Αντιθέτως, αυτό το μουσείο καταφέρνει να αλλάξει τη κοινότοπη άποψη και αναγνωρίζει και αποδέχεται τη σχέση μας με το παρελθόν – πόνος, ρήξεις και προδοσίες. Δεν ξεχνάς, θυμάσαι αλλά πλέον με έναν διαφορετικό τρόπο μέσω των “απλών” αντικειμένων.
Τα συγκεκριμένα αντικείμενα, μας κάνουν να αντιλαμβανόμαστε ότι ένας χωρισμός είναι ισχυρός επειδή διαποτίζει την κοινοτοπία της καθημερινής ζωής, όπως έκανε και η ίδια η σχέση. Η αγάπη φεύγει και στην θέση της έρχεται ένα φάντασμα που στοιχειώνει την καθημερινότητα μας.
Εσύ τι θα έβαζες στο μουσείο;
Τα φορέματα που φορούσες, το κραγιόν που έβαζες στα χείλη σου, τα βιβλία που αγοράσατε αλλά δεν διαβάσατε ποτέ, οι μπάντες που προσποιηθήκατε ότι σας αρέσουν – μπορεί να αισθάνονται σαν σπασμένα δεσμά, αλλά μερικές φορές είναι πανέμορφο ούτως ή άλλως.
Ρώτησα, λοιπόν, γνωστούς μου τι θα έβαζαν σε αυτό το μουσείο. «Ένα παιδικό βιβλίο: Θα σ’ αγαπώ όπως και να είσαι». «Έναν χάρτη της Ρώμης». «Ένα κοχύλι». «Ένα εισιτήριο του μετρό». Και άλλα πολλά. Τα αντικείμενα που ανέφεραν ήταν όλα σε μελαγχολικούς παρελθοντικούς χρόνους. Αντικείμενα μιας εποχής που ονειρευόμασταν το ίδιο όνειρο. Ήταν λείψανα από εκείνα τα όνειρα, όπως τα εκθέματα του μουσείου ήταν λείψανα από τα όνειρα αγνώστων. Δεν είναι απίστευτο; Πώς κάτι δεν φεύγει ποτέ αληθινά από τη ζωή μας, αλλά πάντα αφήνει κάτι μικρό πίσω του.
